Chia

Το φυτό chia ανήκει στην «οικογένεια» της μέντας και ευδοκιμεί κυρίως στο Μεξικό και τη Γουατεμάλα. Με βάση τα στοιχεία που βρέθηκαν, οι σπόροι chia καλλιεργούνταν από τους Αζτέκους κατά την προ-Κολομβιανή εποχή (!).

Παρά το γεγονός ότι σαν τροφή οι σπόροι chia υπήρξαν πολλά χρόνια πριν, πρόσφατα έγιναν γνωστοί στο ευρύτερο κοινό.

Πλέον καλλιεργούνται παγκοσμίως (Μεξικό-Βολιβία-Αργεντινή-Ισημερινό-Αυστραλία-Γουατεμάλα), με πρώτη χώρα σε παραγωγή τους την Αυστραλία (2008).

– Οι σπόροι chia κατά πολλούς θεωρούνται υπερτροφή (superfood), ενώ είναι το αγαπημένο τρόφιμο πολλών star! Γιατί?

Είναι η πλουσιότερη πηγή λιπαρών οξέων Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (α-λινολενικό οξύ). Από τα λιπαρά τους, το 60% είναι ω-3, το 15% ω-6, το 5% ω-9 και το 20%, κορεσμένο λίπος.

Οι σπόροι chia είναι επίσης πλούσιοι σε φυτικές ίνες (διαλυτές και αδιάλυτες), αμινοξέα, αντιοξειδωτικά, μέταλλα και άλλα θρεπτικά συστατικά.

Οι σπόροι chia δεν έχουν χοληστερόλη (ούτε γλουτένη ή φυτοοιστρογόνα). Αυτή είναι η διαφορά τους από το κρέας των ψαριών, τα έλαια των ψαριών, & τα ιχθυάλευρα, τα οποία περιέχουν σημαντικές ποσότητες. Για τους συνειδητοποιημένους καταναλωτές υγιεινών τροφών, το γεγονός αυτό δίνει στους σπόρους chia ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων προϊόντων.

Μόλις 1 κουταλιά της σούπας σπόροι chia, περιέχει 5 γρ. φυτικών ινών, 3 γρ. πρωτεΐνης, 2282 mg ωμέγα 3 και 752 mg ωμέγα-6 λιπαρά οξέα!

Οι «θαυματουργοί» αυτοί σπόροι έχουν 15 φορές περισσότερο μαγνήσιο από το μπρόκολο, τρεις φορές περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι, έξι φορές περισσότερο ασβέστιο από το γάλα και δύο φορές περισσότερο κάλιο από τις μπανάνες.

Σημαντική είναι και η περιεκτικότητά τους σε: ασβέστιο και βόριο, δυο μέταλλα που συνεργάζονται για την καλή υγεία του οστεικού μας συστήματος.

Περιέχει επίσης σημαντική ποσότητα από τριγλυκερίδια μακράς αλύσου, απαραίτητα για την απομάκρυνση της χοληστερίνης από τα αρτηριακά τοιχώματα.

Οι σπόροι chia δεν οξειδώνονται όπως ο λιναρόσπορος.

Οι σπόροι chia μπορούν να αποθηκευτούν για χρόνια χωρίς να παρουσιαστούν αλλοιώσεις στη γεύση, τη μυρωδιά ή τη θρεπτική αξία του.

Οι σπόροι chia διατίθενται σε διάφορες ποικιλίες και μπορούν να καταναλωθούν ωμοί, ψητοί, αλεσμένοι ή αναμεμειγμένοι με νερό. Είναι ιδανικό προϊόν για τον εμπλουτισμό διάφορων διατροφικών προϊόντων όπως οι παιδικές τροφές, τα μπισκότα, το γιαούρτι, οι σάλτσες, κ.λπ.

Οι σπόροι chia περιέχουν τόσο διαλυτές και αδιάλυτες φυτικές ίνες.

Ένα από τα θαυμάσια χαρακτηριστικά των σπόρων chia είναι η υδρόφιλη ιδιότητά τους, διότι μπορεί να απορροφήσει, πάνω από 12 φορές το βάρος τους σε νερό.

Οι διαλυτές φυτικές ίνες απορροφούν το νερό και διαστέλλονται για να σχηματίσουν έναν τύπο ζελέ, που δημιουργεί το αίσθημα της πληρότητας κι έτσι μας βοηθά να καταναλώνουμε λιγότερες θερμίδες.

Οι ίνες και η πρωτεΐνη, επιβραδύνουν τη διαδικασία της πέψης κι έτσι η πείνα δεν ενεργοποιείται τόσο γρήγορα, όσο με τα σάκχαρα, το άμυλο και άλλους απλούς υδατάνθρακες.

Η αδιάλυτη ίνα, η οποία δεν χωνεύεται, βοηθά στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και πεπτικών διαταραχών.

Οι Αζτέκοι, κατανάλωναν σπόρους chia και τους αποκαλούσαν ως «η τροφή του τρεξίματος», λόγω του ότι δίνουν ενέργεια και επίσης διαθέτουν υδρόφιλες ιδιότητες που βοηθούν στην ρύθμιση των ηλεκτρολυτών. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες στους σπόρους chia, σπάνε σιγά-σιγά, διατηρώντας τα επίπεδα ενέργειας για τη βελτίωση της δύναμης και της αντοχής. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ενισχύουν επίσης την πνευματική ενέργεια και διάθεση.

Διατροφολόγος Vicki Edgson: «Οι σπόροι προσφέρουν μια παρατεταμένη ενέργεια στον οργανισμό. Πολλοί είναι οι αθλητές που τους καταναλώνουν για να αυξήσουν την αντοχή και την απόδοση τους, καθώς και για την επανόρθωση των μυών. Περιέχουν επίσης 37% φυτικές ίνες, οι οποίες βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Έχει αποδειχθεί ότι οι δίαιτες που περιέχουν υψηλές ποσότητες φυτικών ινών, προστατεύουν από τον καρκίνο του παχέος εντέρου».

Διατροφολόγος Vicki Edgson: «Τόσο τα μαλλιά όσο και τα νύχια αποτελούνται κυρίως από πρωτεΐνες και καθώς το ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιεί την πρωτεΐνη για την κατασκευή και την επισκευή των ιστών, χρειαζόμαστε σχετικά μεγάλες ποσότητες. Αφού η πρωτεΐνη δεν αποθηκεύεται στο σώμα, είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί στη διατροφή και η chia είναι μια φυσική πηγή πρωτεΐνης (περιέχει 20% σε κάθε μερίδα)».

Αυξάνουν τα επίπεδα HDL (καλής χοληστερόλης), ενώ μειώνουν την LDL (κακή χοληστερόλη) και τα τριγλυκερίδια. Τα φυσικά αντιοξειδωτικά των chia, τους δίνουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα έναντι όλων των άλλων πηγών ωμέγα 3 λιπαρών οξέων.

Η βελτίωση της χοληστερόλης του ορού βοηθά στην υγεία της καρδιάς, καθώς η κακή χοληστερόλη αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.

Ο γλυκαιμικός δείκτης των σπόρων chia, είναι πολύ χαμηλός κι έτσι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα δε φτάνουν στα ύψη, όπως με τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Επιπλέον, επειδή τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα παραμένουν πιο σταθερά, η λαχτάρα για τροφές πλούσιες σε ζάχαρη μειώνεται. Η πρωτεΐνη, οι φυτικές ίνες και οι σύνθετοι υδατάνθρακες στους σπόρους chia, επιβραδύνουν την πέψη και ρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, με αποτέλεσμα να μας δημιουργούν το αίσθημα πληρότητας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Οι σπόροι chia, έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, βοηθώντας στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών και τη μείωση της c αντιδρώσας πρωτεΐνης, ενός δείκτη φλεγμονής. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μειώνουν τη δυσκαμψία και τον πόνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μειωμένη φλεγμονή μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο, αρθρίτιδα και ορισμένους τύπους καρκίνου.

Όταν αναμιγνύουμε σπόρους chia με νερό, οι διαλυτές ίνες στους σπόρους chia σχηματίζουν έναν τύπο ζελέ, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πυκνωτικό στη μαγειρική και ως εναλλακτική λύση λαδιού στο ψήσιμο. Χρησιμοποιήστε το σε συνδυασμό με λάδι, βούτυρο ή μαργαρίνη, για να μειώσετε τα επιβλαβή επίπεδα λίπους στη διατροφή και να αυξήσετε τις φυτικές ίνες και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.

Η προτεινόμενη ημερήσια κατανάλωση είναι μία κουταλιά της σούπας, αλλά όχι παραπάνω γιατί λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε άτομα με ευαίσθητο στομάχι.